Początek książki...O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Mapy historyczne..Kresy wschodnie

Kazimirka

Słownik Geograficzny KRÓLESTWA POLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH.

Kazimirka, mko, pow. rówienski, o 40 w. a pln. od Równego, miedzy lasami, w okoli-y poleskiej, nad rz. Zulnia, o póltorej mili od tepania. Miescina to raczej z miana, z trady-yi tylko, bo oddawna miejskie swe prawa, miejska ceche postradala, przeksztalcona na wioske lesna, zaludniona samymi wylacznie ylko wloscianami, których liczba, obojga plci, wiescie z góra dusz wynosi, mieszczacych sie ? trzydziestu kilku chatach. Polozona przy esnym trakcie laczacym dwa miasteczka Ste-an i Berezne, K., od wszystkich innych wio-ek i miasteczek tutejseych wyróznia sie cha akterem i fizyognomia, calkiem oryginalna. )okola otoczona lasem i bagnami, które ja jak-iy ciasnym opasuja lancuchem. Ziemi uprawnej niemasz tu zgola, chyba szczuplo pod ogro-.ami wloscian; las i las, na prawo i na lewo. W roku 1629 kanclerz Albrecht Radziwill, po ilugim procesie odzyskal znaczna czesc ziemi >d dóbr stepanskich, udowodniwszy, ze to byla lawna posiadlosc dóbr jablonskich, a zatem ego wlasnosc dziedziczna. W tymze roku wzial sie do osiedlenia dwóch osad na tych runtach, miasteczka, które przezwal Kazimierze wem ku czci S-go Kazimierza, królewicza

patrona Polski i Litwy, i drugiej osady, siola Jablonki, jakby odrosli sasiedniej wsi Jablonnego. Miasteczko zrazu szybko wznosic sie poczelo, lecz wzrost ten przerwala smierc ksie-iia Albrechta w 1656 roku nastapiona, a w dodatku tatarzy i kozacy, zapusciwszy swe zagony w 1665 roku po za Horyn, miasteczko to zrabowali, mieszkanców jego jednych wymordowali, drugich pognali w jasyr, reszta zas rozbiegla sie po sasiednich puszczach, ruiny i zgliszcza swych domów zostawiajac. Niepredko dopiero pózniej, kiedy sie pokój w kraju ustanowil, pozostali mieszkancy sciagac sie do opuszczonych swych siedzib zaczeli. Nowa wiec osada miasteczka dzwigala sie bardzo powoli i nigdy juz dawnego bytu nie odzyskala, pomimo nawet cudownosci miejsca, które tu licznych pielgrzymów sciagalo. Troche ladu i porzadku zaprowadzil tu dopiero ostatni dziedzic Mikolaj Rybczynski, który i kosciól odnowil i cerkiew wystawil i wygodna austerya dla poboznych urzadzil.

Do dzis dnia Kazimirka nalezy do wlosci pieczalowskiej, a wlascicielami i kollatorami jej sa Rybczynscy, synowie Mikolaja. Jak tylko kilkanascie chat stanelo w Kazimierzowie, zaraz przystapil ksiaze Albrycht do budowy drewnianego kosciola, który stanal pod tytulem S-go Kazimierza, patrona miesciny, za erekcya 1629 roku. Nastepnie nadaniem 15 kwietnia 1638 roku przeznaczyl ksiaze nowo zbudowana, o wiorst szesc stad, wies Jablonke na wieczysty fundusz tego kosciola, inkorporujao do ulubionej swej kollegiaty olyckiej benefieyum i kosciól, co król Wladyslaw IV natychmiast 21 kwietnia tegoz roku potwierdzil, a Piotr Gem-bicki, biskup lucko* brzeski, po waga zwierzchnosci duchownej aprobowal. Sejm narodowy takze fundacya te w 1639 zatwierdzil. Kosciól ten musial byc niewielki i potrzebom parafii nieodpowiedni, zreszta drewniany a wiec nietrwaly; ksiaze kanclerz bowiem w testamencie swoim, przeznaczajac 200 zlp. dla szpitala przy tym kosciele, prosi sukcesorów swoich o zbudowanie nowej swiatyni. Prosba ta nie zaraz zostala spelniona, i pierwotna fundacya utrzymala sie jako tako do 1665 roku, w którym tatarzy i kozacy zrabowali i spalili te swiatynie. W tym czasie wlasnie kapitula olycka mianowala proboszczem w Kazimierzo wie Feliksa Bachowskiego, pralata kustosza kollegiaty. Ten gorliwy o chwale Boska kaplan, dysponujac dochodami pieknej wsi Jablonki, postanowil wzmocnic Albrychtowska fundacya; wzial sie wiec do wzniesienia z muru kaplicy, która ukonczyl dopiero wroku 1670, podlug planu pozwalajacego wprzyszlosci rozszerzyc ja.

Pragnac te kaplice upiekszyc, ksiadz Baohowski polecil malarzowi z Lucka, Antoniemu Samolowcowi, parafianinowi koscio la ksiezy bazylianów luckich, zdjac kopia z o-brazu M. Boskiej, w skarbcu ksiazat w Olyce znajdujacego sie, a przywiezionego, jak chce tradycya, przez ksiecia Radziwilla Sierotke x Palestyny. Kopia ta byla ukonczona w roku 1671 i umieszczona w oltarzu po lewej stro nie w kosciele kazimierzowskim. Od pierW' szego pojawienia tego obraza, lud okoliczny poczal zaraz okazywac do niego szczególniej sze nabozenstwo, liczba mo-ilacych sie wzrosla a niebawem po calem województwie rozniósl; sie wiesc o laskach i cudach, za posrednictwem M. Boskiej Kazimierzowskiej osiaganych. Sla wa tego obrazu przekroczyla wkrótce i granici województwa; z kijowskiego i z brzeskiego plynal tu lud pobozny, wiózl hojne wota i o tiary. Mnozace sie te ofiary postawily w mo znosci miejscowego proboszcza ksiedza Jan Bieleckiego rozszerzenia kaplicy; dobudo wal wiec front jej i strone przeciwlegla fronto wi przedluzyl na kilkanascie lokci, dodajac za krystya i skarbiec. Przerobienie to kaplic' nastapilo w 1770 roku, to jest w lat sto p zmurowaniu jej przez ksiedza Bachowskiego Ofiary nie ustawaly, ale podwajaly sie jeszcze Po ksiedzu Bieleckim wstapil na probostwo tu tejsze ksiadz Franciszek Gresconi, wloch jak widac z pochodzenia, archidyakon kolegiaty lyckej; ten odnowil dach koscielny i nowa na im dal kopule; godnosc swoja piastowal lat iec.

Po nim nastapil ksiadz Walenty Znami-owski, pralat kolegiaty luckiej, lecz mieszkal Petersburgu jako czlonek kolegium duchownego, a pózniej w Wilnie, zostawszy regen-em seminaryum przy akademii tamtejszej. Nastepca jego w Kazimirce byl ksiadz Woj-iech Ziemnowicz; ten, zajety sprawa procesowa o ziemie koscielna, zbudowal tylko kapli-,zki na cmentarzu tutejszym.

Po nim idzie ksiadz Józef Piaskowski, dziekan kolegiaty lyckiej, który odnowil kosciól i trzy kaplice na cmentarzu koscielnym. Ostatnimi restau-;orami tutejszego kosciola byli Mikolaj Ryb-jzynski, dziedzic, który, chociaz byl wyznania uskiego, pokryl swiatynie te blacha i wielki trzyz pozlocisty na niej wystawil; nareszcie eden z ostatnich proboszczów, ksiadz Kowa-ewski, który z uzbieranych skladek kosciól zupelnie odnowil i freskami wewnatrz ozdo \ bil. Parafia katol. K. dek. rówienskiego: dusz 993, kaplica w Pieczalówce. Byla tez filia w losmaczowie. Opis K. w Tyg. ill. Nr. 190. Kazimirka, ob. Kazimierka. Kazimirowo, albo Kazimierzowo, niewielki zascianek w pow. borysowskim, w okr. polic. :ohojskim, o mile na zachód od Haniewicz polozony; ma osade 1; miejscowosc górzysta, grunta lekkie. B,. 1811 dobra Rodziewicza, dusz 72. M. Jel.

koniec 3 tomu