Początek książki...O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Mapy historyczne..Kresy wschodnie Księgarnia “Kresy Wschodnie”

PoczątekPowiat: BRODY

Powierzchnia 968'5 km" — Ludność — 78,803.

Brody miasto powiatowe, z ludnością 11,708, leży na linji kolejowej Lwów-Równe. Oddalone od dworca ko­lejowego 1 km. Dorożki w cenie 1—2 zł. Hotele; Bristol, Grand, Odessa, Schapiry i Europa, cena pokoju 4 zł. Restauracje: Majeranowskiego, Bristol, Grand i Kieppera. Handle śniadankowe; Mach, Narodna Torhowla, Iwanicki, Weissmann. Urzędy państwowe i samorządowe; Starostwo, Sąd powiatowy, Urzędy skarbowe. Urząd pocztowo=telegraficzny Pow. Komenda P. P,, Inspektorat szkolny, Wydział powiatowy, Izba handlowa i przemy­słowa. Zakłady naukowe: Gimnazja państwowe t prywatne, państwowe Seminarjum żeńskie. Instytucje ekonomiczne i finansowe; Rolnik, spółdzielnia handlowo roln., Narodna Torhowla, pow. Kasa Oszczędności, Kresowy Bank spółdzielczy, Handl, bank. Organizacje sportowe i społeczne: Towarzystwo gimn. »Sokół«, Obwodowy Oddział Związku strzeleckiego. Klub sportowy »Lubiez«, T. S. L., Tow. rzemieśl, »Gwiazda«, Oddział Wojewódzkiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznaw­czego.

Miasto i zamek założył Stanisław Żófkiewski w XVI w, potem należało do Koniecpolskich, Sobieskich i Potoc­kich. W roku 1648 spalił miasto Chmielnicki, w r 1734 zajęte było przez Rosjan. Do r. 1880 rozwijały się Brody jako wolne miasto handlowe, od tego czasu ze zniesieniem tego przywileju zaczynają upadać.

Kościół parafialny z r. 1596 w stylu skromnego renesansu, odnowiony.

T. zw. Klasztor Czerwony jest dawnym klasztorem Dominikanów z XVII w.

Zamek wystawiony w latach 1630—1635 przez Konicepolskiego St. na sposób nowoholenderski, według planów Beauplana przez Włocha Andrzeja del Aqua, dawniej dobrze utrzymany i zamieszkały, obecnie ruina jednopiętrowego pałacu.

w roku 1648 oparł się potędze Chmieinickiego i ucho­dził za niezdobyty, w r, 1868z nabył go Jakób Sobieski, w r. 1704 Józef Potocki, Po pierwszym rozbiorze Polski kazał rząd austrjacki Wincentemu hr, Potockiemu, na skutek wypadków z r. 1809, zamek zburzyć. Po wałach zniszczonych w r. 1812 pozostały kazamaty. Wieża zamkowa została wysadzona w powietrze, fosy zasypane, brania zburzona. Pozostałe jednak szczątki świadczą, że by! to kiedyś potężny zamek pięcioboczny, z bastionami i kazamatami krzyżowo sklepionemi. Te pozostałe resztki fortyfikacji są pierwszorzędnym zabytkiem architektury fortecznej, imponującym swą potężną budową. Cerkiew N. M. P. renesansowa z XVII w. z dodatkami późno-barokowemi podobna do św. Mikołaja we Lwowie, Cer­kiew św. Jura z r, 1625, Ikonostas i ołtarze w stylu ro­kokowym, wysokiej wartości artystycznej. Rajkówka, mały ogród w mieście z pomnikiem Korzeniowskiego, na miejscu watów promenada. Stare Brody na przed­mieściu z tablicą pamiątkową w miejscu, gdzie stał dom rodzinny powieściopisarza Józefa Korzeniowskiego . Z now­szych gmachów piękniejsze: Sąd, Izba handlowa, Sokół i gimnazjum .

Podkamień, szosą z Brodów w kierunku połudn,-wschodnim (23 km). Miejsce odpustowe, położone na grzbiecie Woroniaków, nazwę zawdzięcza olbrzymiej skale, wznoszącej się opodal klasztoru, zwanej »Djabelskim Kamieniem«, do której są przywiązane liczne legendy. Dorożka z Brodów: według umowy. Dwa zajazdy (nocleg 3 zł), pokoje gościnne w Klasztorze na 100 osób. Sławę swą zawdzięcza Podkamień — Klasztorowi Do­minikańskiemu . Klasztor ten zbudowany w XIV w. stoi na skalistem wzgórzu, skąd piękny widok na okolice, aż po Ławrę Poczajowską. Otoczony obronnym murem w kształcie gwiazdy, wzmocnionym okrągłemi basztami wedle planów pułkownika artyjerji Krzysztofa Dahlkego z połowy XVIII w. Kościół zaczęto budować w roku 1612, wykończył go Jan III Sobieski. w roku 1915 spalony, wraz z bezcenną bibljoteką i obrazami.

Styl barokowy, w prezbiterjum kościoła freski Stroińskiego z w. XVIII. Wieżę zdobiły miedziane figury świętych: (w czasie wojny zniszczone): W nawie głównej i bocznych nowe freski Polityńskiego i Sagnowskiego. Kopuła kaplicy św. Dominika ozdobiona sztukaterią. W ołtarzu głównym cudowny obraz M, B. ukorono­wany ponownie w dniu 15/8 1927 tj. w 2OO-letnią rocz­nicę poprzedniej koronacji. Cale wnętrze trzynawowe, utrzymane w bardzo dobrym stanie. Boczny ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego i św. Wiktorji z rzeźbami baro­kowemi. W zakrystji: skarbiec, i m wysoka monstrancja zrobiona w Rzymie z wotów, ozdobiona koroną królowej Bony, ornaty z materyj i chorągwi tureckich. Było tu bogate archiwum i bibljoteką licząca około 5.000 tomów, z iicznemi unikatami oraz cennemi rękopisami. W czasie wojny europejskiej uległy zupełnemu zniszczeniu. Spaliły się również bardzo cenne obrazy, W refektarzu i na krużgankach freski i obrazy — wśród nich Czechowicza »Madonna« i św. Katarzyna. W dziedzińcu 94 m głę­boka studnia, którą kopano 18 lat i koryncka kolumna z posagiem pozłacanym M. B. postawiona w r, 1719 na pamiątkę Tarnogrodziriej Konfederacji. Oprócz kościoła szereg kaplic: jedna z nich barokowa, >Stopek Marji< zamieniona na cerkiew. Sławne odpusty 2 lipca, 15 sier­pnia, 8 września, i 4 października.

Pod Podkamieniem wzgórze Baba, dokąd jeszcze w w, XVII chłopi odbywali pielgrzymki, datujące się tradycją od pogańskich czasów, gdyż znajdował się tam święty gaj. Najwyższe wzgórze tych okolic Pałtata (434 m) wznosi się nad wsią Ponikwa; znajduje się tam paląc z parkiem,

Pieniaki, około 10 km na zachód od Podkamienia, szosą, Piękne położenie wśród ogromnych lasów. Pałac zbudowany w r. 1776 (obecnie własność Cieńskich).

Na zachód od Pieniak, Majdan Pieniacki drogą polną. Dwa ciekawe źródła t. zw. Siwe Oka,- odpływ jednego ginie w pokładzie kredowym (Chowaniec). W oko­licy liczne lejkowate zagłębienia. Niedaleko legendami otoczone wzgórza: Trójnóg, Baba, i Stary Kąt. Jest to najpiękniejsza strona Woroniaków, Na górze t. zw. »Wysoki Kamień<< (444 m) skały, które spotyka się też w innych okolicach.

Na północ od Brodów: Leszniów, 19 km szosą, Stara synagoga w stylu polskiego renesansu. Dokoła miasteczka ślady obronnych murów. Miasteczko położonę nad dużym stawem. Kościół jednonawowy o pięknej barokowej architekturze zewnętrznej, a krzyżowych skle­pieniach i zwornikach wewnątrz. Klasztor O. O, Dominikanów zbudowany w w. XIV na wysokiej górze. W klasztorze cudowny obraz M. B. W klasztorze po­mieszczenie na 100 osób, lub więcej.

Od Leszniowa 2 km na wschód Korsów. Źródła mineralne źelaziste o wartości dotychczas mało zbadanej. Zamierzona eksploatacja źródeł.Początek

Początek książki...O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Mapy historyczne..Kresy wschodnie Księgarnia “Kresy Wschodnie”