Początek książki...O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Mapy historyczne..Kresy wschodnie

Początek

Przewodnik Otrzymałem od Pana Ryszarda Sakiewicza z Gliwic

JÓZEF OPACKI

PRZEWODNIK PO POWIECIE SKAŁACKIM

z 14 ILUSTRACJAMI W TEKŚCIE

Nakładem Podolskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawezego Oddział w Skałacie

1938

Przewodnik wydany przy poparciu finansowem Wydziału Turystyki Ministerstwa Komunikacji.

Drukarnia ,, Ekonomia” Lwów, ul. Kopernika 18.


SŁOWO wstępne.

Brak odpowiedniej publikacji, któraby informowała opisowo o powiecie skałackim liczne rzesze turystów, tu corocznie zachodzących, dawał i daje się w dalszym ciągu dotkliwie odczuwać, zaś popyt za nią, szczególnie w czasach ostatnich, wobec wzmożonego ruchu turystycznego, nabrał większego nasilenia.

Chcąc zadość uczynić tym potrzebom, tudzież celem wypełnienia luki w polskiej literaturze przewodnikowej, Zarząd Oddziału Podolskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego w Skałacie postanowił wydać drukiem przewodnik krajoznawczy po powiecie. Opracowanie tego poruczył .Zarząd p. prof. Józefowi Opackiemu, wiceprezesowi Centralnego Wydziału P. T. T. K. w Tarnopolu i przewodniczącemu czortkowskiego Oddziału P. T. T. K.

Oddając niniejszy przewodnik po powiecie skałackim do jak najszerszego użytku, poczuwamy się do miłego obowiązku złożenia w. tym miejscu wyrazów podziękowania Centralnemu Wydziałowi PTTK. w Tarnopolu w osobie prezesa tegoż Towarzystwa p, radcy Tomasza Kunzeka za wszechstronne poparcie naszego zamierzenia, Wydziałowi powiatowemu w Skalacie za wydatną subwencję na wydanie mniejszego przewodnika, zaś Autorowi za sumienne? i bezinteresowne opracowanie.

Skałat, w czerwcu 1938 roku.

Zarząd Oddziału Podolskiego Towarzystwa Turysłyczno-Krajoznawczego w Skalacie

OD AUTORA

Zaszczycony upoważnieniem do opracowania przewodnika -po powiecie skałackim, starałem-się z nałożonego na mnie tak miłego obowiązku wywiązać się w miarę możności swoich |sił i wiadomości, jakie o powiecie posiadałem. Mimo woli jednak odczuwałem i odczuwam pewien lęk, czy choć w części odpowiem pokładanemu ze strony Zarządu Oddziału Podolskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego w Skalacie zaufaniu, tym więcej, że zadanie to nasuwa jednocześnie szereg trudności związanych z różnorodnym bogactwem motywów turystyczno- krajoznawczych, w powiecie skałackim występujących, wśród których nie łatwo jest ze względu na równowartość gatunkową wybrać takie, jakie winnyby znaleść miejsce specjalne w niniejszej publikacji.

Omawianej pracy starałem się nadać charaktec opisowego przewodnika, którego brak w odniesieniu do terenu skałackiego dawał i daje się dotąd w sferach turystycznych odczuwać.

Ażeby zadość uczynić wymaganiom turystów i ułatwić im poznanie tego przepięknego zakątka Rzeczypospolitej, podzieliłem publikację na dwie części ogólną i szczegółową; w części ogólnej umieściłem garść niezbędnych wiadomości, dotyczących wszystkiego, co składa się na piękno, bogactwa naturalne i historyczne, oraz inne walory powiatu.

Na terenie powiatu skałackiego występują dwojakiego typu objekty: historyczne, stanowiące konkretną polską historię tego małego, a. w dziejach naszej ziemi ważnego odcinka. Historia jego krotka:

osady przedhistoryczne, starosłowiańskie, pogańskie bó­stwa i ślady ich kultu, grodziska, rycerskie zamki, pałace, dworki staropolskie, zabytkowe kościoły i cerkwie, kurhany i ^ynogiły kryjące złożone na sen wieczny pro­chy rycerskich obrońców ziemi polskiej, to realne do­kumenty naszej przeszłości i kultury, to trzon historii tego terenu. . ;

Drugi typ motywów wysuwa geologia. Przepiękna rzeźba terenu, wyniosły łańcuch Miodoborów, liczne pomniki przyrody martwej i żywej, nadają temu zakątkowi swoistą szatę i krajobrazową barwę, co łącznie składa się na wysoką atrakcyjność powiatu.

W części szczegółowej starałem się w racjonalny sposób rozplanować przebieg szlaków, by nimi oprowadzić drogą opisową turystę i wędrowca. \V zasadzie trzymałem się linij kolejowych oraz gościńców, toardzo szczęśliwie, bo systemem promienistym powiat cały przecinających.

Przy opracowaniu niniejszego przewodnika korzystałem z dzieł: „Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego” — A. Czołowskiego i B. Janusza, „Przewodnik po Galicji” — M. Orłowicza, „Przewodnik po województwie tarnopolskim” — T. Kunzeka, „Wiadomości turystyczne^ — zeszyt tarnopolski, „Prawem i lewem” — Łozińskiego, „Znicz Podola” — organ P. T. T. K. Ponadto wplotłem motywy zebrane przeze mnie w czasie wędrówek i wycieczek, oraz przez uczestników kursów harcerskich, jakie przez dwa lata prowadziłem w czasie feryj letnich i zimowych w Postołówce u stóp najpiękniejszej partii Miodoborów.

W tym miejscu niech mi 'będzie wolno złożyć wyrazy serdecznego podziękowania JWPanu Radcy i Prezesowi P. T. T. K. w Tarnopolu Mgr. Tomaszowi Kunzekowi za udzielenie mi podczas pracy wielu cennych wskazówek, oraz JWP. Leonowi Preliczowi, przewodniczącemu Oddziału P. T. T. K. w Skalacie za dostarczenie potrzebnych materiałów informacyjnych.

Zdaję sobie sprawę z tego, że. przewodnik niniejszy posiada wiele brakó-w:, ale pocieszam się tym, że każda rzecz zapoczątkowana liczne usterki wysuwa, które znikają później, do czego mam nadzieję publp kacja ta się przyczyni. W każdym razie wydawnictwo choć w części wypełni dotkliwą lukę w naszej literaturze przewodnikowej, szczególnie w odniesieniu do fragmentów terenowych województwa tarnopolskiego, a co najważniejsze, zwróci odpowiednio uwagę turystów na te momenty, które specjalnie na to zasługują.

Józef Opacki

wiceprezes Centralnego Wydziału Podolskiego Tow. Turyst,-Krajozn.


INFORMACJE DLA ZWIEDZAJĄCYCH

Połączenia kolejowe:

Przyjeżdżający na teren powiatu skałackiego z północnej i zachodniej Polski od strony Lwowa, dojeżdżają do Tarnopola, skąd prowadzą dwie linie kolejowe o charakterze lokalnym: Tarnopol- Podwołoczyska i Tarnopol- G r z y m a ł ó w.

Turyści przyjeżdżający z Polski południowej od strony Stanisławowa linią kolejową Stanisławów-Czortków- Tarnopol dojeżdżają na tej przestrzeni do Chorpstkowa, skąd następnie furmankami lub dorożkami następuje dojazd do Kręciłowa, Grzymałowa, Skałatu i ;iinnych party j powiatu. Na wszystkich wymienionych liniach kolejowych pociągi kursują 2 razy dziennie.

Połączenia autobusowe:

Między Tarnopolem a Grzymałowem przez Skalat kursują codziennie autobusy. Ceny miejsc: z Tarnopola do Skałatu 2,50 zł, z Tarnopola do Grzymałowa 3 zł, ze Skałatu do Grzymałowa l zł.

Wypady w teren powiatu:

Do części północnej Miodoborów (skały kłodnickie) ze stacji Maksymówka wzgl. Kamionki - Bogda-nówka na linii Tarnopol —Podwołoczyska. Dojazd końmi w cenie 2 — 3 zł., zależnie od ilości czasu. Furmanka całodzienna 6 zł.

Do części środkowej Miodoborów dogodny wypad ze Skałatu i Grzymałowa (okniny) na linii Tarnopol— Grzymałów, wzgl. linią kolejową Stanisławów- Tarnopol z Chorostkowa, następnie końmi. Całodzienna furmanka 6 zł, za sam dojazd 2 —3 zł.

Do. południowej części powiatu i Miodoborów dojazd z Grzymałowa wzgl. Chorostkowa końmi, całodzienna furmanka 6 —7 zł.

Znaki turystyczne:

Ze Skałatu przez Grzymałów- Touste do Rasztowiec szosą 26 km, z Rasztowiec 8 km, (dokąd dojazd także od Chorostkowa) do t.zw. pustelni w Kręciło-wie i ^puszczy^ prowadzi przez lasy gruntowa droga. Drzewa przy drodze opatrzone znakami turystycznymi barwy biało-czerwonej, oraz drogowskazami. 'W Kręciłowie droga turystyczna ze schroniska do pustelni w „puszczy oznaczona znakami biało " żółtemi.

Restauracje:

W Skałacie: Klub obywatelski, Kasyno podoficerskie, Spółdzielnia wojskowa „W jedności siła”, jadłodajnie Kossowskiego„ Grubmana i Turka. Ceny:

śniadanie 30 gr, obiady 70 gr, kolacje 40 gr.

W Grzymałowie: Dom polski, Sulik, Kleiner, Lo" renz. Ceny jak w .Skalacie.

W Podwołoczyskach: lokal śniadankowy Taubera. Otrzymać tam można wszelkie pokarmy w konserwach.

Hotele:

W Skalacie: Kaczka Judes i Elfenbein. Ceny za jeden nocleg 1,50 — 2 zł.

W Grzymałowie: Reisberg i Katz. Cena za pokój wzgl. l nocleg 2 zł.

W Podwołoczyskach Weigler. Cena za

noc 1,50 zł.

Schroniska noclegowe:

W Skalacie: szkolne schronisko noclegowe na 20 łóżek w budynku szkoły podstawowej przy ul. Piłsudskiego 23. Cena za nocleg -2- grroszy Schronisko

czynne tylko w czasie wakacyj




Fot. L. Prelicz

Schronisko turyst P.T.T.K zarazem szkoła powszechna Kręciłów

W Kręciłowie: (odległość od st. Kol.Chorostków 29 km. poczta Touste)- Schronisko w domu turystycznym Podolskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego na 20 łóżek z materacami. Cena za l nocleg dla młodzieży i członków Towarzystw krajoznawczych 50 gr., dla innych l zł. Noclegi przy wycieczkach grupowych ponad 10 osób należy zamawiać kilka dni naprzód u gospodarza schroniska z przesłaniem opłaty za l nocleg. (Adres: Kręciłów, Schroniska turystyczne (Szkoła), p. Touste).

Przepustki w pasie graniczym:

W kwietniu 1937 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Sprayy Wewnętrznych o ochronie granic. Rozporządzenie to wprowadza ograniczenie ruchu turystycznego w pasie położonym od l — 6 km. od granicy. W pasie tym ruch między osiedlami może odbywać się wyłącznie w dzień. Zwraca się uwagę,. że na terenie pasa nadgranicznego nie wolno bez zezwolenia Starosty ani posiadać aparatu fotograficznego, ani też dokonywać zdjęć fotograficznych.

Ponadto turyści przyjeżdżający na teren pograniczny (dotyczy to także wycieczek szkolnych) województwa tarnopolskiego, winni się zaopatrzyć w zezwolenie Starosty (z terenu macierzystego) na wyjazd i obracanie się w celach turystycznych w pasie granicznym. Władze administracyjne i organa K. O. P.-u udzielają — w granicach obowiązujących przepisów— możliwie największych ułatwień w zwiedzaniu terenu turystom i wycieczkom.

Karnety i kupony turystyczne.

Dla ułatwienia zwiedzania Województwa przez turystów i wycieczki, zostały wprowadzone w życie karnety i kupony, z zastosowaniem 9 rodzajów ulg i zniżek, w schroniskach, hotelach, restauracjach, przy zwiedzaniu muzeów, zamków, jaskiń, oraz uprawniających do korzystania z 25% zniżki przy przejazdach na linjach autobusowych Województwa. Karnety i kupony dopuszczają wszelkie możliwe kombinacje dla osób dorosłych, młodzieży i różnych grup wycieczkowych. Do nabycia w Oddziałach Orbisu i placówkach terenowych P. T. T. K. w Województwie.

Informacje:

Informacyj szczegółowych dotyczących zwiedzania powiatu skałackiego udziela: Wydział Centralny P. T T K. w Tarnopolu, ul. Kopernika 2, tcl. 2, Zarząd Oddziału P. T. T. K. w Skalacie, Wydział Powiatowy, oraz Zarząd Schroniska-szkoły w Kręciłowie (poczta Touste), który dostarcza również przewodnika do oprowadzania.

Początek książki...O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Mapy historyczne..Kresy wschodnie

Początek