UWAGA: Kolonia Taraź powstała w okresie osadnictwa na Wołyniu po 1864 r. w wyniku kasacji, parcelacji i uwłaszczenia przez carat tamtejszych polskich majątków ziemskich. Dobra na których leżała kolonia Taraź od XIX wieku należały do rodziny Kożuchowskich, a wcześniej do Sanguszków, Radziwiłłów i Leszczyńskich. W miejscu tym do 1861 r. istniał pańszczyźniany folwark Tarasz" Po parcelacji powstało w tym rejonie wiele osad - kolonii polskich, niemieckich i czeskich Osadnicy w Tarażu pochodzili z

SCHEMATYCZNY PLAN kol TARAŻ, gm. KOŁKI, pow. Łuck

Opracował Tadeusz WOł.AK były.mieszkaniec kol. Taraż /poz. 55/, na podstawie mapy 1:00 000 sprzed 1939 r., odtwarzając rozmieszczenie zagród z pamięci, przy współpracy rcdakcyji-techniczneJ z Czesławem PIOTROWSKIM

Warszawa, grudzień 1999 r.

W czasie I wojny światowej kol. Taraź uległa poważnemu zniszczeniu, gdyż leżała w strefie przy frontowej, a walki toczyły się dłuższy czas nad pobliską rzeką Styr. Stąd też w Tarażu stacjonowały przemiennie wojska rosyjskie, austriackie, węgierskie oraz legiony Piłsudskiego. Odbudowa i rozbudowa kolonii, a także jej rozwój gospodarczy i kulturalny, nastąpiły po 1920 roku. Mieszkańcy Taraża zajmowali się przeważnie rolnictwem i było to osiedle raczej zamożne, chociaż przez rodzinne podziały ziemi przed wojną było sporo gospodarstw drobnych, a ich właściciele szukali sobie zatrudnienia w pobliskich lasach, należących do Radziwiłów lub w tartaku.

Taraż należał do kolonii średniej wielkości. W 1943 r. znajdowało się tam ok. 70 zagród, a do 1939 r. było tam sołectwo - gromada, w skład którego wchodziły małe kolonie, jak Kresówka, Budyszcze, Żeleźnica. Dąbrowa i Majdan, Wraz z sąsiednią kolonią Hołodnicą Taraź był ośrodkiem polskości w kołkowskim rejonie. Istniał tam dobrze działający Związek Strzelecki, Związek Młodzieży Katolickiej Żeńskiej i Męskiej, Kółko Rolnicze, Kółko teatralne i chór oraz orkiestra, którą dyrygował były kapelmistrz 24 pp. Mieściła się tam też 4-klasowa szkoła podstawowa.

Zgodnie z obłędną eksterminacyjną polityką nacjonalistów ukraińskich w stosunku do ludności polskiej na Wołyniu - 11 IV 1943 r. został zorganizowany napad ukraińskich band na koi. Taraź, w wyniku którego 21 mieszkańców kolonii zginęło, a pozostali opuścili swoje płonące zagrody i ratując życie, uciekli najpierw do Kołek, gdzie stacjonował niewielki garnizon niemiecki, a potem w sposób zorganizowany, pod eskortą samoobrony, przedostali się do Przebraża, gdzie przetrwali w większości do 1945 r. tj. do czasu

ewakuacji na Ziemie Zachodnie Polski. Kolonia Taraź została spalona już wiosną 1943 r, a obecnie jest zrównana z ziemią i nie ma po niej żadnego śladu; rozciągają się tam pola uprawne.

Wykaz mieszkańców, plan i opis koi. Taraż sporządził Tadeusz WOLAK, b. mieszkaniec tej kolonii /poz. 55/.

Opracowanie redakcyjno-techniczne - Czesław PIOTROWSKI

Warszawa, grudzień 1999 r.

Inne informacje o Tarżu uzyskane od Tadeusz Wolaka.

W Tarżu dziłały

Związek Strzelecki-Działacz Jan Zalewski. Mieli kilka karabinów Lebel ( Francuskie ) Przyjeżdzał instruktor z Łucka.

Katolicki Związek Młodzieży Męskiej

Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej

OZON- Działał tam Baltazar Zalewski

Na początki lat 30-tych Wincenty Krupiński założył orkiestre dęta która konkurowała z niemiecka orkiestra z Maranówki.

Człokamu jej byli miedzy innymi:

Jan Paszkowski-Baryton

Stanisław Paszkowski -Baryton

Mieczyław Wolak-

Edwart Borecki

Stanisław Domaleski klarnet

Władysław Krupiński Klarnet

Mikołaj Adamowicz- klarnet

Izydor Zakrzewski-Baryton

Edwart Zakrzewski Bęben

Niemiec- Himbart

i inni

w Roku !938 Brartłomiej Zalewski I Tadeusz Wolak byli w Dani .

W roku 1939 Tadeusz Wolak wyszedł odprowadzic ksiedza jezuite z Lwowa. . ( tak mu sie zsdawała a czy było to prawda tego nie wie Zaciagnał się do Batalionu Obrony . Po rozformowaniu ich w okolicach Rekliny do domu nie wrócił tylko przyłaczył się do Pezrchiodzacych przez okolice Kołek pułków KOP .koło Trościanca walczył koło Gródka pow. Kołek pozniej dołaczył wraz z pułkiem do Klebecka i w okolicach Kocka Włodaway dostał się do niewoli Sowieckiej . Na stacji Hołowy uciekł. Mówi ze jency uwazali ze dobrze ze dostali się do niewoli sowieckiej przynajmiej beda mieli mozliwoscc bic się z niemcami .Jak to wyszło wiemy dobrze . Rosjanie zapisali ze był kadetem poniewaz miał płaszcz sierżanta ( Znalazł go.

Wykaz osób wywiezionych w lutym1940