Początek książki...O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Mapy historyczne..Kresy wschodnie Księgarnia Kresy Wschodnie

Powiat: TREMBOWLA

Powierzchnia 697 km* Ludność 85.067.

Trembowla miasto powiatowe, o ludności około 8.000 mieszkańców, oddalone jest około 4: kim. od Tarnopola w kierunku południowym, posiada dworzec kolejowy w miejscu (z godz. jazdy pociągiem osobowym z Tarnopola). Dorożki 1 zł . do 1 zł. 50 gr. Hoteie: Fischeni obok stacji, ponadto kilka mniejszych hoteli w mieście. Restauracje: kolejowa, Pischera, Steinigowe). Urzędy państwowe i samorządowe; Starostwo, Sąd powiatowy, władze wojskowe, Urzędy skarbowe, Pow. Komenda Poi, Państw., Inspektorat szkolny, Urząd pocztowo-telegr., Wydział powiatowy. Zakłady naukowe: państw, gimnajum. Instytucje ekonomiczne i finansowe: Powiatowa Kasa Oszczędności, Kasa Stefcsyka, Składnica Kółek Rolniczych, rów. Sojuz Kooperatyw, Organizacje sportowe i społeczne: »Sokół«, »StrzeIec«/ »Gwiazda«, Towarzystwo Szkoły Ludowej, Oddział miejscowy Wojewódzkiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

Położenie miasta nadzwyczaj malownicze w pięknym jarem rzeki Gniezny. Trembowla jest jednym z najstarszych grodów Podola, to już w XI wieku była stolicą udzielnego księstwa i terenem sporów poszczególnych książąt. Rozbudowana w drugiej połowie XlV wieku za czasów Kazimierza Wielkiego, pozostaje Trembowla przez kilka wieków pod ustawiczną groza wojen, a szczególnie dotkliwie niszczą ją ciągłe najazdy Tatarów, Kozaków i Turków.

Osobliwości miasta:

Ruiny zamku położone na zachód od miasta, skąd roztacza się wspaniały widok na miasto i okolicę. Do ruin prowadzi bardzo wygodna ścieżka serpentynowa, Zamek był kiedyś obronny, stanowił siedzibę starostów grodowych, obecnie w ruinach, z których znaczne jeszcze sterczą szczątki, t. j. mury zewnętrzne i wały, Początki zamku sięgają czasów Kazimierza Wielkiego. W ciągu wieków przebudowywano go kilkakrotnie, obecne ruiny pochodzą z pierwszej połowy XVII wieku. Poddany w roku 1672 Turkom a następnie przez nich opuszczony, i był w roku 1675 terenem bohaterskich czynów Jana Samuela Chrzanowskiego i jego żony Zofji, której pomnik stoi dziś u stóp ruin. Mury obwodowe zamku zbudowane z kamienia łamanego, zachowały się w dolnej swej części wraz z basztami/ był to pięcioboh

Trembowla, Ruiny zamku.

z wielkim owalnym rondlem, Brama zamkowa znajdowała się w baszcie czworobocznej, sklepionej półkolisto o kamiennych obramieniach.

Klasztor i kościól renesansowy Karmelitów, zbudowany w pierwszej połowie XVII w., otoczony murem obronnym i basztami, zakończonemi stożkowatemi daszkarni. Zasługują na uwagę; nagrobek fundatora Dulskiego, stare obrazy i tablice pamiątkowe odsieczy Wiednia. Rzymsko-katolicki kościół parafjałny w Trembowli wybudowany w roku 1927 wedle projektu prof. Adolfa Szyszkl-Bohusza w stylu bazyliki starochrześcijańskiej. Trzy nawy oddzielone od siebie. Kolumnami jońskkmi, stropy kościoła bogato rzeźbione, w kolorze białym trzyrnane , fasada frontowa ozdobiona w parterze kolumnami jońskimi, na pierwszym piętrze kolumnami korynckiemi. Dwie wieże ozdobione są w dwóch najwyższych kondygnacjach kolumnami korynckimi. Kościół ten jest

44- Trembowla. Jar Seretu pod motiasterent.

w Europie północno-wschodniej jedyną, pod względem swego stylu budowlą monumentalną kościoła starochrześcijańskiego.

Podgórzyn Ruiny monasteru Bazylianów:

Cerkiew św. Mikołaja z połowy XVI. wieku była, pierwotnie miejscem obronym( na gotyckie jej pochodzenie wskazuje sklepienie gwiazdowe z żebrami/

Strusów 7 klin. od Trembowli fezy w jarze Seretu. W mieście pałac i park Gołuchowskfch, obok miasteczka resztki ruin dawnego zamku Strusiów.

Na południe j km. od Trembowli znajdują się w Padgórzanach ruiny monastyru Bazyljanów. jest to wybitny zabytek architektury i budownictwa warownego XII wieku, tak zwany »Monastyrek« były klasztor i cerkiew Bazyljanów, Obwiedziony w czworobok murem z czerwonego kamienia/ mur ten opatrzony jest na czterech rogach piętrowemi basztami, We wieży wjazdowej, w całym klasztorze i w cerkwi, zachowały się prawie wszystkie sklepienia krzyżowe i beczkowe, wykonane z martwicy. Okrągłe baszty narożne i wysoki mur obronny z wylotami strzelniczymi oka« iaja cały objekt. Początek tego monastyru nie jest dotychczas znany, a tylko z nadania Jana Kazimierza, datowanego w Szarogrodzie w roku 1663 widać, że był to monastyr dawny i znacznymi dochodami opatrzony,

. Podgórzany, Wnętrze ruin monąsteru
.W sąsiednich wioskach t, j. w Podgórzanach ZieIeńczu_i Semenowie znajdują się wykopaliska z czasów przedhistorycznych, okopy i uroczyska.

Od Trembowli 4 km. na zachód, w wiosce Zaścianocze słynny kamieniołom trembowelski, bądący własnością miasta Trembowli. Kamieniołom produkuje twardy piaskowiec czerwony t. zw. kamień trembowelski, używany do chodników, kostek brukowych, grobowców itp.

Zachodnią granic powiatu trembowelskiego zajmuj bezleśne równiny t. zw. step Pantalichaa, położony na wyżynie między jarami rzek Seretu i Strypy. W ostatnim ćwierćwieku przed wojną światową step ten został w przewaźnej części osuszony i tylko w niektórych okolicach Pantalichy, znajdują się przestrzenne łąki, pomniejsze moczary i zbiorowiska wodne. Na terenie stepu szereg wiosek jak: Zazdrość, Nowy Tyczyn, Pantalicha, Tiutków, Brykula nowa i stara, Chmielówka, położone bądź to wśród osuszonych już po! 3 łąk, bądź też blisko moczarów. Step Pantaiicha posiada wiek charakterystycznych roślin i ptactwa błotnego, dzięki czemu zasługuje na zwiedzenie przez turystów, zwłaszcza interesujących się flora względnie fauną, posiadającą cechy stepowe.

Na południe od Trembowli 6 kim. od stacji kolejowej Dereniówka lezy Ślicznie położone nad jarem Seretu, oblane dookoła wodami miasteczko Janów, zasługujące na uwagę z powodu resztek historycznego zamku. Zamek ten założony w wieku XVII przez wojewodę podolskiego Jana Golskiego, wzmocniony był basztami, z których jedna, t j. północna okrągła 5 druga czworo-boczna, obie z kamienia łamanego, stosunkowo najlepiej się, przechowały. Ludność zwie je prochownią polską.

Zamek ten został zdobyty w roku 1675 przez Turków {zniszczony tak, że pozostały po nim tylko wspomniane resztki. Obok zaniku kościół fundowany przez Żofję Solską, Kościół ten był poprzednio zdaje się kaplicą zamkową, później nieco rozszerzoną, jakby świadczyła o tem niesymetryczność wymiarów grubości i rozpięcia murów.

W miasteczku Janowie zasługują również na uwag;: ratusz, wielki prostokątny budynek, kryty mansardem, z pięcioma kolumnami i okopem podsieinfowym, rynek i liczne dworki posiadające z frontu malownicze podsienia kolumnowe, a ponadto: murowana cerkiew, z początku XVIII wieku; z oryginalnym sufitem pułapowym i bożnica częścią murowana i drewniania z dachem mansardowym, pochodząca prawdopodobnie z XVII w. Bożnica ta jest charakterystyczną z powodu swej budowy, gdyż budynek jest drewniany, do niego zaś dostawiono części murowane, a na podmurowaniu wznoszą się znów części drewniane, wzmocnione od zewnątrz pilastrami słupowemi,

6 kim. od Janowa, a 10 km, od Dereniówki {stacja kolejowa) leży miasteczko Budzanów, w bardzo pięknem położeniu, w jarze Seretu,

Nad miastem dominuje kościół, klasztor I bezpośrednio przylegające ruiny zamku, położonego na wzgórzu. Zamek pochodzi z pierwszych dziesiątek lat XVII wieku, założony był prawdopodobnie przez Jana i Marcina Hodorowskich, tworzył prostokąt z czterema okrągłemu basztami po rogach. Zdobyty w roku 1672 przez Turków i spalony ponownie w roku 1675 zmienił się w ruinę. Dopiero w r.1765 przerobiono jedną jego część t. j, dwie baszty na kościół, a w drugiej części, {pozostałe baszty) urządzono mieszkanie dla proboszcza. Dolną część północnego skrzydła zamku odrestaurowano w roku 1846 i zamieniono na klasztor SS. Miłosierdzia, który obecnie jest zniszczony. Z dawnej studni zamkowej o głębokości przypuszczainie 100 m prowadzą daleko podziemne chodniki.

10 km. na zachód od Janowa wioska Mogielnica; posiadająca groby przedhistoryczne, prawdopodobnie z czasów rzymskich, gdyż \vyorywano tam często monety rzymskie.Początek

Książka..O Galicji ...Zdjęcia z kresów ..Kresy wschodnie Grzymałów Interakcyjna mapa Polski i świata